Yatırım Teşvikleri

 

Yeni yatırım teşvik sistemi, ülkenin stratejik sektörleri için önem teşkil eden ara mallara olan ithalat bağımlılığını azaltma potansiyeli taşıyan yatırımları teşvik etmek amacıyla özel olarak tasarlanmıştır.

 

Cari açığın azaltılması, az gelişmiş bölgelere sağlanan yatırım desteklerinin genişletilmesi, destek unsuru miktarlarının artırılması, kümelenme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, teknoloji dönüşümü sağlayacak yatırımların desteklenmesi yeni yatırım teşvik sisteminin temel amaçları arasında yer almaktadır.

 

1 Ocak 2012 tarihi itibarıyla geçerli olan yeni yatırım teşvik sistemi dört ayrı rejimden oluşmaktadır. Yerli ve yabancı yatırımcılar, aşağıdaki teşviklerden eşit oranda faydalanabilmektedir:

 

1-      Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları

2-      Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları

3-      Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları

4-      Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları

 

Farklı yatırım teşvik rejimleri çerçevesinde sağlanan destek unsurları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

 

Destek Unsurları	Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları	Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları	Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları	Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları
KDV İstisnası	+	+	+	+
Gümrük Vergisi Muafiyeti	+	+	+	+
Vergi İndirimi		+	+	+
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)		+	+	+
Gelir Vergisi Stopajı İndirimi*		+	+	+
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı)*		+	+	+
Faiz Oranı Desteği **		+		+
Arazi Tahsisi		+	+	+
KDV İadesi***				+

* Yatırımın Bölge 6’da gerçekleştirilmesi halinde sağlanır.

**Yatırımın Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında Bölge 3, 4, 5 veya 6’da gerçekleştirilmesi halinde sağlanır.

***Asgari sabit yatırım tutarı 500 milyon TL olan stratejik yatırımların inşaat harcamaları için sağlanır.

Bölge 1	Bölge 2	Bölge 3	Bölge 4	Bölge 5	Bölge 6
Ankara	Adana	Balıkesir	Afyonkarahisar	Adıyaman	Ağrı
Antalya	Aydın	Bilecik	Amasya	Aksaray	Ardahan
Bursa	Bolu	Burdur	Artvin	Bayburt	Batman
Eskişehir	Çanakkale (Bozcaada & Gökçeada hariç)	Gaziantep	Bartın	Çankırı	Bingöl
İstanbul	Denizli	Karabük	Çorum	Erzurum	Bitlis
İzmir	Edirne	Karaman	Düzce	Giresun	Diyarbakır
Kocaeli	Isparta	Manisa	Elazığ	Gümüşhane	Hakkari
Muğla	Kayseri	Mersin	Erzincan	Kahramanmaraş	Iğdır
	Kırklareli	Samsun	Hatay	Kilis	Kars
	Konya	Trabzon	Kastamonu	Niğde	Mardin
	Sakarya	Uşak	Kırıkkale	Ordu	Muş
	Tekirdağ	Zonguldak	Kırşehir	Osmaniye	Siirt
	Yalova		Kütahya	Sinop	Şanlıurfa
			Malatya	Tokat	Şırnak
			Nevşehir	Tunceli	Van
			Rize	Yozgat	Bozcaada & Gökçeada
			Sivas

1- Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları

Yatırımın yapılacağı bölge ayrımı yapılmaksızın, belirlenen kapasite şartları ve asgari sabit yatırım tutarını karşılayan tüm projeler Genel Yatırım Teşvik Uygulamaları çerçevesinde desteklenmektedir. Bazı yatırım türleri yatırım teşvik sistemine konu değildir ve bu rejimden faydalanamamaktadır.

Bölge 1 ve 2 için belirlenen asgari sabit yatırım tutarı 1 milyon TL; Bölge 3, 4, 5 ve 6 için ise 500.000 TL’dir.

Temel yatırım teşvik türleri:

1) Gümrük vergisi muafiyeti:

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt dışından ithal edilen makine ve teçhizat için gümrük vergisi muafiyeti.

 

2) KDV muafiyeti:

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt dışından ya da iç piyasadan tedarik edilen makine ve teçhizat için KDV muafiyeti. 

 

2- Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları

Her bölgede desteklenecek sektörler, bölgenin potansiyeli ve yerel ekonomik ölçek büyüklükleri doğrultusunda belirlenirken, sağlanacak desteklerin yoğunluğu bölgelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

Asgari sabit yatırım tutarı her sektör ve bölge için ayrı ayrı belirlenmektedir; en düşük tutar Bölge 1 ve 2 için 1 milyon TL iken, diğer bölgelerde 500.000 TL’dir.

Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları çerçevesinde verilen desteklerin oran ve süreleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

 

Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları

Teşvik Unsurları

Bölge

I

II

III

IV

V

VI

KDV İstisnası

VAR

Gümrük Vergisi Muafiyeti

VAR

Vergi İndirimi

Vergi İndirim Oranı (%)

50

55

60

70

80

90

Yatırıma Katkı Oranı (%)

OSB dışı*

15

20

25

30

40

50

OSB içi*

20

25

30

40

50

55

Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)

Destek Süresi

OSB dışı*

2 yıl

3 yıl

5 yıl

6 yıl

7 yıl

10 yıl

OSB içi*

3 yıl

5 yıl

6 yıl

7 yıl

10 yıl

12 yıl

Destek Üst Sınırı (%)

OSB dışı*

10

15

20

25

35

Sınır yok

OSB içi*

15

20

25

35

Sınır yok

Sınır yok

Arazi Tahsisi

VAR

Faiz Oranı Desteği

Türk Lirası’na Endeksli Krediler (puan)

YOK

YOK

3 puan

4 puan

5 puan

7 puan

Dövize Endeksli Krediler (puan)

1 puan

1 puan

2 puan

2 puan

Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı)

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 yıl

Gelir Vergisi Stopajı İndirimi

YOK

YOK

YOK

YOK

YOK

10 yıl

*OSB: Organize Sanayi Bölgeleri

 

Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları Kapsamında Yatırım / İşletme Dönemlerinde Uygulanabilir Yatırıma Katkı Oranı
Bölge	Yatırım Dönemi	İşletme Dönemi
I	% 80	% 20
II	% 80	% 20
III	% 80	% 20
IV	% 80	% 20
V	% 80	% 20
VI	% 80	% 20

 

Yeni yatırım teşvik sistemi bazı yatırım alanlarını “öncelikli” olarak tanımlamakta ve bunlara yatırımın bölgesine bakılmaksızın Bölgesel Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında Bölge 5’e verilen bölgesel destekleri sunmaktadır. Öncelikli yatırımlarda sabit yatırım tutarının 1 milyar TL ve üzerinde olması halinde, vergi indirim desteği Bölge 5’te geçerli olan yatırıma katkı oranına 10 puan ilave edilerek uygulanacaktır. Öncelikli yatırımların Bölge 6’da yapılması halinde, bu bölgeye yönelik mevcut bölgesel teşvikler uygulanacaktır.

 

Yer aldığı bölgeye bakılmaksızın Bölge 5 unsurlarıyla desteklenecek özel öneme sahip yatırım konuları şunlardır:

 

• Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri’nde yapılacak turizm konaklama yatırımları ve termal turizm ile ilgili bölgesel teşviklerden faydalanabilecek yatırımlar.
• Maden çıkarma ve/veya işleme yatırımları.
• Maden Kanununa istinaden düzenlenmiş geçerli arama ruhsatı veya sertifikasına sahip yatırımcıların ruhsatlı sahalarında yapacağı maden arama yatırımları.
• Demir yolu ve deniz yolu ile yük veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar.
• Savunma Sanayii Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden savunma sanayisinde gerçekleştirilecek yatırımlar.
• Otomotiv, uzay veya savunma sanayisine yönelik test merkezleri, rüzgâr tüneli ve benzer nitelikli yatırımlar.
• Özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan kreş ve gündüz bakımevleri ile okul öncesi eğitim, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim yatırımları.
• Asgari 50.000 m2 kapalı alana sahip uluslararası ticaret fuarı yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç).
• Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar.
• Motorlu kara taşıtları ana sanayinde gerçekleştirilecek asgari 300 milyon TL tutarındaki yatırımlar ve asgari 75 milyon TL tutarındaki motor yatırımları ile asgari 20 milyon TL tutarındaki motor aksamları, aktarma organları/aksamları ve otomotiv elektroniğine yönelik yatırımlar.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen geçerli bir maden işletme ruhsatı ve izni kapsamında 3213 sayılı Maden Kanununun 2. maddesinin 4-b grubunda yer alan madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları.
• Yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde gerçekleştirilecek, mevcut durumuna göre en az % 20 oranında enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarlanan ve sağlanacak enerji tasarrufu ile yatırımın geri dönüş süresi 5 yıl ve daha az olan enerji verimliliği projesine yönelik yatırımlar.
• Atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza dayalı elektrik üretim tesisleri hariç.
• Asgari 50 milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları ve yeraltı doğal gaz depolama yatırımları.
• Karbon elyaf üretimine veya karbon elyaf üretimi ile birlikte olmak kaydıyla karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimine yönelik yatırımlar.
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’nın (OECD) teknoloji yoğunluk tanımına göre yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına yönelik yatırımlar.
• Asgari sabit yatırım tutarı 3 milyar Türk lirasının üzerinde olan öncelikli yatırımlar, stratejik yatırım olarak kabul edilmektedir. Ancak, bu yatırımlar için sağlanacak faiz desteği tutarı 700.000 Türk lirasını geçemez.
• Yenilenebilir enerji üretimine yönelik türbin ve jeneratör imalatı ile rüzgâr enerjisi üretiminde kullanılan kanat imalatı yatırımları.
• Direkt soğutmalı slab döküm ve sıcak haddeleme yöntemi ile alüminyum yassı mamul üretimine yönelik entegre yatırımlar.
• Lisanslı depoculuk yatırımları.
• Nükleer enerji santrali yatırımları.
• Araştırma ve referans laboratuvarı, tüketici güvenliği ve enfeksiyon hastalıkları referans laboratuvarı, ilaç ve tıbbi cihaz analiz ve kontrol laboratuvarı ile deney hayvanları üretim test ve araştırma merkezi birimlerinin yer aldığı laboratuvar kompleksi yatırımları.

Ayrıca, 5 Ekim 2016 tarihinde teşvik mevzuatında yapılan değişiklikle birlikte OECD teknoloji yoğunluk tanımına göre orta-yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin imalatına yönelik yatırımlar, yatırım bölgesine bakılmaksızın Bölge 4 unsurlarından faydalanabilecektir.  Söz konusu yatırım konuları aşağıdaki gibidir:

 

• Başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) boyayıcı maddeler; luminofor olarak kullanılan inorganik ürünler
• Sülfit ve sülfatlar
• Fosfinatlar, fosfonatlar, fosfatlar ve polifosfatlar, nitratlar
• Diğer organik ana kimyasal maddelerin imalatı
• Kimyasal gübre ve azotlu bileşiklerin imalatı
• Sentetik kauçuk ve plastik hammaddelerin imalatı
• Tutkal ve jelatin imalatı
• Modelleme macunları; dişçi mumu, dişçilikte kullanılan alçı esaslı müstahzarlar; yangın söndürme aletleri için dolgu maddeleri ve bileşimler; mikroorganizmaların geliştirilmesinde kullanılan müstahzar kültür ortamları; başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) laboratuvarda veya teşhiste kullanılan karma reaktifler
• Disk, pul vb. şekillerde, elektronikte kullanılmak üzere dope edilmiş kimyasal elementler
• Metal satıhların temizlemesinde kullanılan müstahzarlar; vulkanizasyon çabuklaştırıcı maddeler; başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) kauçuk ve plastikler için plastifiyan ve stabilizatör bileşikler; başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) reaksiyon başlatıcılar, hızlandırıcılar, katalizörler; başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) karışım halinde alkalibenzenler ve alkalinaftalinler
• İçten yanmalı motor ve türbin imalatı (uçak, motorlu taşıt ve motosiklet motorları hariç)
• Pompa ve kompresör imalatı
• Mil yatağı, dişli, dişli takımı ve tahrik tertibatı imalatı
• Sanayi fırını, ocak ve ocak ateşleyicilerin imalatı
• Kaldırma ve taşıma teçhizatı imalatı
• Diğer genel amaçlı makinelerin imalatı
• Tarım ve orman makineleri imalatı
• Takım tezgâhları imalatı
• Metalürji makineleri imalatı
• Maden, taşocağı ve inşaat makineleri imalatı
• Gıda, içecek ve tütün işleyen makinelerin imalatı
• Tekstil, giyim eşyası ve deri işlemede kullanılan makinelerin imalatı
• Silah ve mühimmat imalatı (av tüfekleri, av tüfeklerine yönelik fişekler ve av tüfeği aksam ve parçaları hariç)
• Diğer özel amaçlı makinelerin imalatı
• Başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) ev aletleri imalatı
• Elektrik motoru, jeneratör ve transformatörlerin imalatı
• Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları imalatı
• Starter pistonlu motorlar için kurşun asitli akümülatörler
• Nikel-kadmiyum, nikel-demir ve diğer elektrik akümülatörleri
• Başka yerde sınıflandırılmamış (B.Y.S) elektrikli teçhizat imalatı
• Motorlu kara taşıtları imalatı
• Demir yolu ve tramvay lokomotifleri ile vagonlarının imalatı
• Motosiklet imalatı
• Sakat taşıyıcıları imalatı

3- Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları

Potansiyel olarak Türkiye’nin teknolojisini, Ar-Ge kapasitesini ve rekabetçiliğini artıracak 12 yatırım konusu, Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları çerçevesinde desteklenmektedir.

 

Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları
Teşvik Unsurları				Bölge
				I	II	III	IV	V	VI
KDV İstisnası				VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti				VAR
Vergi İndirimi	Vergi İndirim Oranı (%)			50	55	60	70	80	90
Yatırıma Katkı Oranı (%)	OSB dışı*			25	30	35	40	50	60
	OSB içi*			30	35	40	50	60	65
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)	Destek Süresi	OSB dışı*		2 yıl	3 yıl	5 yıl	6 yıl	7 yıl	10 yıl
		OSB içi*		3 yıl	5 yıl	6 yıl	7 yıl	10 yıl	12 yıl
		Destek Üst Sınırı (%)	OSB dışı*	3	5	8	10	11	Sınır yok
			OSB içi*	5	8	10	11	Sınır yok	Sınır yok
Arazi Tahsisi				VAR
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı)				YOK	YOK	YOK	YOK	YOK	10 yıl
Gelir Vergisi Stopajı İndirimi				YOK	YOK	YOK	YOK	YOK	10 yıl

 

Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları çerçevesinde verilen desteklerin oran ve süreleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları
Teşvik Unsurları				Bölge
				I	II	III	IV	V	VI
KDV İstisnası				VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti				VAR
Vergi İndirimi	Vergi İndirim Oranı (%)			50	55	60	70	80	90
	İndirimli Vergi Oranı (%)			10	9	8	6	4	2
Yatırıma Katkı Oranı (%)	OSB dışı*			25	30	35	40	50	60
	OSB içi*			30	35	40	50	60	65
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)	Destek Süresi	OSB dışı*		2 yıl	3 yıl	5 yıl	6 yıl	7 yıl	10 yıl
		OSB içi*		3 yıl	5 yıl	6 yıl	7 yıl	10 yıl	12 yıl
		Destek Üst Sınırı (%)	OSB dışı*	3	5	8	10	11	Sınır yok
			OSB içi*	5	8	10	11	Sınır yok	Sınır yok
Arazi Tahsisi				VAR
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı)				YOK	YOK	YOK	YOK	YOK	10 yıl
Gelir Vergisi Stopajı İndirimi				YOK	YOK	YOK	YOK	YOK	10 yıl

 

*OSB: Organize Sanayi Bölgeleri 

 

Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları Kapsamında Yatırım / İşletme Dönemlerinde Uygulanabilir Yatırıma Katkı Oranı
Bölge	Yatırım Dönemi	İşletme Dönemi
I	% 80	% 20
II	% 80	% 20
III	% 80	% 20
IV	% 80	% 20
V	% 80	% 20
VI	% 80	% 20

Aşağıdaki yatırım kategorileri, Bölgesel ve Büyük Ölçekli Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında, vergi indirimi ve sosyal sigortalar prim desteği (işveren payı) açısından bir alt bölgeye sağlanan desteklerden faydalanabilmektedir.

 

• Organize Sanayi Bölgeleri’nde (OSB) yapılacak yatırımlar
• Aynı sektörde faaliyet gösteren en az beş şirketin iş birliğine dayalı entegrasyon yatırımları

 

Örnek: Bir OSB içinde Bölge 3 düzeyinde bir yatırım, Bölge 4 düzeyindeki vergi indiriminden faydalanabilir. Benzer şekilde, Bölge 6 düzeyinde bir yatırım, % 5 seviyesinde ilave bir yatırıma katkı oranından faydalanabilir.

4- Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları

Aşağıdaki kriterlere uyan yatırımlar Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenmektedir:

• Yatırımla imal edilecek ürüne yönelik yerel üretim kapasitesi ürünün ithalatından az olmalıdır.
• Yatırımın asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olmalıdır.
• Yatırım asgari % 40 katma değer yaratmalıdır. (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmamaktadır)
• Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon ABD olmalıdır. (yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmamaktadır)

Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları çerçevesinde verilen desteklerin oran ve süreleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

 

Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları
Teşvik Unsurları		Bölge
		I	II	III	IV	V	VI
KDV İstisnası		VAR
Gümrük Vergisi Muafiyeti		VAR
Vergi İndirimi	Vergi İndirim Oranı (%)	90
Yatırıma Katkı Oranı (%)		50
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı)	Destek Süresi	7 yıl (Bölge 6 için 10 yıl)
	Destek Üst Sınırı (%)	15 (Bölge 6 için sınır bulunmamaktadır)
Arazi Tahsisi		VAR
Faiz Oranı Desteği	Türk Lirası’na Endeksli Krediler (puan)	5
	Dövize Endeksli Krediler (puan)	2
	Maksimum Destek Tutarı (*)	50 milyon TL
Sosyal Sigortalar Prim Desteği (Çalışan Payı)		10 yıl (sadece Bölge 6’da gerçekleştirilecek yatırımlar için)
Gelir Vergisi Stopajı İndirimi		10 yıl (sadece Bölge 6’da gerçekleştirilecek yatırımlar için)
KDV İadesi		VAR (500 milyon TL’nin üzerindeki stratejik yatırımların inşaat harcamaları için)

*Yatırım tutarının % 5’ini aşmamak kaydıyla

 

Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları Kapsamında Yatırım / İşletme Dönemlerinde Uygulanabilir Yatırıma Katkı Oranı
Bölge	Yatırım Dönemi	İşletme Dönemi
I, II, III, IV, V	% 80	% 20
VI	% 80	% 20

 

Destek Unsurları

 

KDV İstisnası:

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek makine ve teçhizat için KDV ödenmemektedir.

 

Gümrük Vergisi Muafiyeti:

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödenmemektedir.

 

Vergi İndirimi:

Gelir ve kurumlar vergisi; toplam indirimli vergi tutarı, yatırıma katkı oranına ulaşıncaya kadar indirim oranları üzerinden hesaplanmaktadır. Yatırıma katkı oranı, toplam sabit yatırım tutarının vergi indirimine tabi oranını ifade eder.

 

Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşçi Payı):

Yatırımla sağlanan ilave istihdam için yasal asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan sosyal sigorta primi işçi payı devlet tarafından karşılanmaktadır. Bu unsur sadece yatırım teşvik belgesi kapsamında Bölge 6’da yapılacak yatırımlar için uygulanmaktadır. Sosyal Sigortalar Prim Desteği için herhangi bir üst sınır bulunmamaktadır ve 10 yıl süreyle geçerlidir.

 

Sosyal Sigortalar Prim Desteği (İşveren Payı):

Yatırımla sağlanan ilave istihdam için yasal asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan sosyal sigorta primi işveren payı devlet tarafından karşılanmaktadır.

 

Gelir Vergisi Stopajı İndirimi:

Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırımla sağlanan ilave istihdam için belirlenen gelir vergisi stopaja tabi olmamaktadır. Bu unsur sadece yatırım teşvik belgesi kapsamında Bölge 6’da yapılacak yatırımlar için uygulanmaktadır. Gelir Vergisi Stopajı İndirimi için herhangi bir üst sınır bulunmamaktadır ve 10 yıl süreyle geçerlidir.

 

Faiz Oranı Desteği:

Faiz oranı desteği, yatırım teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteğidir. Yatırım teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının % 70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin/kâr payının belirli bir kısmı azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla devlet tarafından karşılanmaktadır. 

Arazi Tahsisi:

Yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş yatırımlar için Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde arazi bulunabilirliğine bağlı olarak yatırım arazisi tahsis edilmektedir.

 

KDV İadesi:

Asgari sabit yatırım tutarı 500 milyon TL’nin üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV iade edilmektedir.

 

Ar-Ge Teşvikleri

 

1-      Ar-Ge Kanunu

 

Ar-Ge Kanunu, Ar-Ge merkezlerinde en az 15 ve tasarım merkezlerinde ise en az 10 personelin istihdam edilmesi halinde Türkiye’deki Ar-Ge ve tasarım yatırımı projeleri için özel teşvikler sağlamaktadır. Personel sayısı koşulu, Bakanlar Kurulu tarafından motorlu kara taşıtları imalatı, hava taşıtları ve uzay araçları ile bunlarla ilgili makinaların imalatı ve askeri savaş uçaklarının imalatı konuları için 30 olarak belirlenmiştir. Yeni kanun kapsamındaki teşvikler 2024 yılına kadar yürürlükte kalacak ve şunları içerecektir:

 

• Ar-Ge harcamalarının % 100’ünün vergi matrahından düşülmesi.
• Faaliyet yıl içinde gerçekleşen Ar-Ge ve tasarım harcamalarının bir önceki yıla göre artışının yarısı düşülebilir olacaktır. (ölçütler Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecektir)
• Çalışanlar için gelir stopaj vergisi muafiyeti. (31 Aralık 2023 tarihine kadar)
• İşverenler için % 50 oranında sosyal güvenlik primi muafiyeti. (31 Aralık 2023 tarihine kadar)
• Düzenlenecek evraklarda damga vergisi muafiyeti.
• Ar-Ge projeleri kapsamında ithal edilen ürünler için gümrük vergisi muafiyeti.
• Yeni bilim adamlarına 500.000 TL’ye kadar teknoloji girişim sermayesi.
• Kamu kurumları ve uluslararası kuruluşlar tarafından hibe edilen belirli fonların vergi matrahından düşülmesi.

 

2-      Teknoloji Gelişim Bölgeleri Desteği

 

Teknoloji Gelişim Bölgelerindeki avantajlar şunlardır:

 

• Yazılım geliştirme, Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen kârlar 31 Aralık 2023 tarihine kadar gelir vergisi ve kurumsal vergilerden muaftır.
• TGB’lerde (Teknoloji Geliştirme Bölgeleri) özel olarak üretilen uygulama yazılımlarının satışı 31 Aralık 2023 tarihine kadar KDV’den muaftır. Bu yazımlar arasında sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, farklı iş sektörleri, internet, mobil telefonlar ve askeri komuta kontrol yazılımları yer almaktadır.
• Bölgede çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen maaşlar 31 Aralık 2023 tarihine kadar tüm vergilerden muaftır. Muafiyetin kapsadığı destek personelinin sayısı, Ar-Ge personeli sayısının % 10’unu aşamaz.
• Bakanlık tarafından izin verildiği ve işletmeci şirket tarafından uygun görüldüğü takdirde bölgede yürütülen Ar-Ge projeleri neticesinde elde edilen teknolojik ürünlerin üretimi için gerekli yatırımlar TGB içinde yapılabilir.
• Sosyal güvenlik primi işveren payının % 50’si 31 Aralık 2023 tarihine kadar devlet tarafından ödenecektir.
• Ar-Ge, tasarım ve yazılım geliştirme projeleri kapsamında düzenlenecek evraklara damga vergisi muafiyeti ve ithal edilen mallara gümrük vergisi muafiyeti.

 

3-      Sanayi Tezleri (SANTEZ) Programı

 

Üniversite iş birliğiyle gerçekleştirilecek yeni teknoloji adaptasyonu, süreç geliştirme, kalite iyileştirme ve çevresel değişim projeleri için sağlanan doğrudan finansal destek aşağıdaki gibidir:

 

• Proje bütçesinin en fazla % 85’i doğrudan hibe ile desteklenebilir.
• Proje dönemi 2 yıldır; bu süre 6 ay uzatılabilir.
• Personel, seyahat, sarf malzemesi, makine ekipmanı, danışmanlık ve ilgili hizmet alımı, ulaşım, sigorta ve gümrük giderleri desteklenmektedir.
• Başvuru dosyası 4 ay içerisinde onaylanabilir; proje denetim komitesi bağımsız olarak çalışmaktadır.

 

4-      TÜBİTAK Desteği

 

TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) Ar-Ge projeleri için, Ar-Ge ile ilişkili giderleri karşılamakta veya sermaye kredisi tahsis etmektedir.

 

TÜBİTAK teşvikleri için uygun projeler:

 

• Konsept geliştirme
• Teknolojik araştırma ve teknik fizibilite araştırmaları
• Konseptin tasarıma dönüştürülmesi için laboratuvar çalışmaları
• Tasarım ve taslak çalışmaları
• Prototip üretimi
• Pilot tesislerin inşaatı
• Deneme üretimi
• Patent ve lisans çalışmaları
• Ürün tasarımı kaynaklı satış sonrası sorunların giderilmesine ilişkin faaliyetler

 

TÜBİTAK 1515 – Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı

 

1515 Programı, Ar-Ge laboratuvarının kuruluş aşaması bedelinin ötesine uzanan tümleşik bir model uygulamaktadır. 1515 Programı, en fazla 10 yıllık bir süre boyunca her bir takvim yılı için 10 milyon TL’ye kadar Ar-Ge laboratuvarı işletme masraflarının % 75’e kadarını karşılayan tümüyle hibeye dayalı finansal bir model sunmaktadır.

 

Hibe desteğinin kapsamı şu kalemleri içermektedir:

• Personel maliyetleri
• Genel işletme giderleri
• Danışmanlık ücretleri

Personel maliyetlerinin toplam hibe tutarı içinden karşılanabilmesi için personelin en az % 50’sinin Türk vatandaşlığına ve en az 1/3′ ünün doktora derecesine sahip olması gerekmektedir.

5-      TTGV Kredileri

 

Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV); tarım teknolojileri, sağlık teknolojileri, eğitim teknolojileri ve enerji verimliliğinin geliştirilmesine yönelik Ar-Ge projeleri için uzun vadeli faizsiz krediler sunmaktadır.

 

Krediler, bahsi geçen teknolojik alanlarda ticari değeri olan yeni ürünlerin geliştirilmesini veya bu alanlarda mevcut ürünlerin rekabet gücünün artırılmasını hedefleyen faaliyetlere finansal destek sağlamaya yöneliktir. Programın kapsamı aşağıdaki gibidir:

 

• Proje destek süresi en az 1 yıl ve en fazla 3 yıldır.
• Sağlanacak destek tutarı için üst limit 3 milyon ABD doları, alt limit ise 250.000 ABD dolarıdır.
• Destek, % 50 TTGV ve % 50 proje koordinasyon şirketinin katılımı ile sağlanacaktır.
• Proje geri ödeme dönemi, faaliyete geçilmesinin ardından bir yıl ödemesiz dönem olmak üzere toplam 4 yıldır.

 

İhracat Desteği

 

Dâhilde İşleme Rejimi

 

Dâhilde İşleme Rejimi’nin amacı ihracatçıların, ihracat üretimlerine yönelik girdileri KDV dâhil olmak üzere gümrük vergilerinin yanı sıra ticaret politikası önlemlerine tabi olmadan dünya pazarı fiyatlarında satın alabilmesini sağlamaktır.

 

Dâhilde İşleme Rejimi iki tip işleme önlemi içerir: Şartlı Muafiyet Sistemi ve Geri Ödeme Sistemi.

 

1)      Şartlı Muafiyet Sistemi, Dâhilde İşleme Rejimi’ne tabi olan ihracat mallarının üretiminde kullanılan, serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yarı madde, paket ve işletme ekipmanının ithalatı sırasında ortaya çıkan ticaret politikası önemleri ve vergilerden muaf olunmasını sağlar. Bu sistemin şartlı olarak adlandırılmasının sebebi, ihracatçının, ithal edilen malzeme ve ekipmanı teminat yoluyla, bunların yalnızca Dâhilde İşleme Rejimi’ne tabi ürünlerin üretim ve ihracatında kullanılacağına dair güvence vermesi gerekliliğidir. Teminata bağlanan malzeme ve ekipman için verilen güvence, nihai ürünün ihraç edilmesiyle birlikte sona erecektir.

 

2)      Geri Ödeme Sistemi, Dâhilde İşleme Rejimi’ne tabi olan ihracat mallarının üretiminde kullanılan, serbest dolaşımdaki hammadde, yarı madde, paket ve işletme ekipmanının ithalatı sırasında ödenen vergilerin iadesidir. Dâhilde İşleme Rejimi’ne tabi olan nihai ürünün ihraç edilmesi üzerine bu vergiler geri ödenir. İthal edilen malzeme ve ekipmana ticaret politikası önlemleri uygulanır ve dış ticaretteki teknik düzenleme ve standardizasyon mevzuatı gibi tüm ithalat prosedürleri tamamlanmış olmalıdır.

 

Başvuruların Değerlendirilmesi

 

• İthal edilen hammaddelerin ihraç edilen malların üretiminde kullanıldığı tespit edilebilir olmalıdır.
• Faaliyetin, gümrük bölgesindeki üreticilerin ekonomik çıkarları üzerinde olumsuz bir etkisi olmamalıdır.
• Faaliyetler katma değer oluşturmalı ve nihai ürünün sektördeki rekabet üzerinde olumsuz bir etkisi olmamalıdır.
• Şirket, Türkiye gümrük bölgesinde kurulmuş olmalıdır.

 

Dâhilde İşleme Rejiminin Avantajları

 

• % 100 Gümrük Vergisi iadesi
• % 100 KDV iadesi
• % 100 Özel Tüketim Vergisi iadesi
• % 100 Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu iadesi
• %100 Damga Vergisi iadesi
• Kotalar ve gözetim önlemlerinden muafiyet: Birçok mal için devlet tarafından belirlenen ithalat kotaları mevcut olup Dâhilde İşleme Rejimi sertifikası sahipleri bu kotalardan etkilenmemektedir. Devlet ayrıca, bazı ürünler için piyasa fiyatlarını belirlemekte ve ithalatçının ödediği ücrete bakılmaksızın belirlenen piyasa fiyatı üzerinden bu ürünler için satış vergisini uygulamaktadır. Dâhilde İşleme Rejimi’ndeki katılımcılar bu gibi gözetim önlemlerinden de muaf tutulmaktadır.
• Bu muafiyete yurt içi satış ve teslimlerde izin verilmektedir.

 

Sektörel Teşvikler

 

Yenilenebilir Enerji İçin Teşvikler

 

Enerji sektöründeki yatırımlara yönelik Genel, Bölgesel, Öncelikli ve Stratejik Yatırım Teşvik uygulamalarına ek olarak devlet, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretimi yatırımları için belirli teşvikler sağlamaktadır.

 

• Gümrük Vergisi ve KDV’den % 100 muafiyet
• 10 yıllık Tarife Garantisi (FiT) uygulaması

• Kaynak tipine bağlı olarak farklılaşan FiT uygulaması
• Yerli aksamlar için ilave primler

• Şebeke bağlantısı öncelikleri
• Daha düşük lisans ücretleri

• Lisanslama (önlisans ve lisans bedelleri) ücretinin sadece % 10’u
• Faaliyetlerin ilk sekiz yılı için yıllık lisans ücreti muafiyeti

• İstisnai durumlarda lisans muafiyeti
• Proje hazırlama ve arazi edinimi için çeşitli pratik kolaylıklar

Yenilenebilir Enerji FiT Oranları
Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi tipi	Geçerli Tarife Garantisi Fiyatları (ABD Dolar cent/kWh)
Hidroelektrik üretim tesisi	7,3
Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi	7,3
Jeotermal enerjiye dayalı üretim tesisi	10,5
Biyokütleye dayalı üretim tesisi (çöp gazı dâhil)	13,3
Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi	13,3

  

Yerli Aksam Desteği için Ek FiT Oranları
Tesis tipi	Yurt İçinde Gerçekleşen Üretim	Yerli Katkı (ABD Doları cent/kWh)
A-Hidroelektrik üretim tesisi	1- Türbin	1,3
	2- Jeneratör ve güç elektroniği	1.0
Rüzgâr enerjisine dayalı üretim tesisi	1- Kanat	0,8
	2- Jeneratör ve güç elektroniği	1,0
	3- Türbin kulesi	0,6
	4- Rotor ve nasel gruplarındaki tüm mekanik ekipman (kanat grubu, jeneratör ve güç elektroniği için yapılan ödemeler hariç).	1,3
Fotovoltaik güneş enerjisine dayalı üretim tesisi	1- PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği üretimi	0,8
	2- PV modülleri	1,3
	3- PV modülünü oluşturan hücreler	3,5
	4- İnvertör	0,6
	5- Güneş ışınlarını PV modülüne odaklayan malzeme	0,5
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı üretim tesisi	1- Radyasyon toplama tüpü	2,4
	2- Yansıtıcı yüzey levhası	0,6
	3- Güneş izleme sistemi	0,6
	4- Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksesuarları	1,3
	5- Güneş ışınlarını kule üzerinde toplayan buhar üretim sisteminin mekanik aksesuarları	2,4
	6- Stirling motoru	1,3
	7- Panel entegrasyonu ve solar panel yapısal mekaniği	0,6
Biyokütle enerjisine dayalı üretim tesisi	1- Akışkan yataklı buhar tankı	0,8
	2- Sıvı veya gaz yakıtlı buhar tankı	0,4
	3- Gazlaştırma ve gaz temizleme grubu	0,6
	4- Buhar veya gaz türbini	2,0
	5- İçten yanmalı motor veya stirling motoru	0,9
	6- Jeneratör ve güç elektroniği	0,5
	7- Birleşik üretim sistemi	0,4
Jeotermal enerjiye dayalı üretim tesisi	1- Buhar veya gaz türbini	1,3
	2- Jeneratör ve güç elektroniği	0,7
	3- Buhar enjektörü veya vakum kompresörü	0,7